Artykuł sponsorowany
Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść artykułu i osobiste poglądy autora.
Jeszcze dekadę temu większość z nas kojarzyła grzyby wyłącznie z kuchnią lub mikologią. Dziś jednak coraz częściej pojawiają się w kontekście neuroregeneracji, wydolności fizycznej czy modulacji układu odpornościowego. Grzyby lecznicze – zwane też funkcjonalnymi – to rosnąca gałąź nauki i suplementacji, która łączy tysiącletnią wiedzę tradycyjnej medycyny Wschodu z nowoczesnymi badaniami klinicznymi.
Wśród najbardziej znanych i przebadanych znajdują się:
Każdy z nich wykazuje odmienny profil działania — od poprawy funkcji poznawczych, przez wzrost energii komórkowej, aż po działanie adaptogenne i immunomodulujące. Ten artykuł przedstawia aktualny stan wiedzy o tych trzech grzybach, przegląd badań, mechanizmy działania oraz praktyczne wskazówki dotyczące stosowania.
Cordyceps sinensis i Cordyceps militaris to grzyby pasożytnicze występujące naturalnie w wysokogórskich rejonach Tybetu i Chin, które od wieków cieszą się szczególnym uznaniem w tradycyjnej medycynie chińskiej. W naturze Cordyceps wyrasta z ciała larwy ćmy – zjawisko to przyczyniło się do jego mistycznego wizerunku i wysokiej ceny. Obecnie najczęściej wykorzystuje się Cordyceps militaris hodowany w kontrolowanych warunkach – ta forma również wykazuje silne właściwości biologiczne.
Cordyceps znany jest z działania wspierającego wydolność fizyczną, poprawę funkcji oddechowych, zwiększenie produkcji energii komórkowej oraz regenerację organizmu po wysiłku lub chorobie.
Cordyceps zwiększa produkcję ATP (adenozynotrójfosforanu) – głównej jednostki energetycznej komórek. Zawiera nukleozydy (adenozyna, urydyna) oraz kordycepinę, które poprawiają transport tlenu i metabolizm energetyczny. Działa to szczególnie korzystnie na mięśnie i układ nerwowy – co tłumaczy jego popularność wśród sportowców i osób z przewlekłym zmęczeniem.
Cordyceps tradycyjnie stosowano u osób cierpiących na choroby układu oddechowego – astmę, przewlekłą obturacyjną chorobę płuc (POChP), czy infekcje oskrzeli. Zwiększa zdolność hemoglobiny do przenoszenia tlenu i działa rozkurczowo na oskrzela. Może również obniżać poziom mleczanów we krwi po wysiłku, co przekłada się na mniejsze uczucie zmęczenia.
Cordyceps zawiera β-glukany i kordycepinę, które regulują funkcje układu immunologicznego. Działa immunostymulująco (wzmacniając odpowiedź na infekcje) oraz immunosupresyjnie (łagodząc reakcje autoimmunologiczne) – zależnie od potrzeb organizmu.
Dodatkowo wykazuje zdolność do redukcji poziomu cytokin zapalnych (TNF-α, IL-1β, IL-6) oraz hamowania ekspresji COX-2 i NF-κB, co czyni go cennym wsparciem w stanach zapalnych przewlekłych – od problemów ze stawami po zapalenie naczyń krwionośnych.
Cordyceps bywa określany mianem naturalnego afrodyzjaku. W badaniach na zwierzętach i ludziach wykazano, że może wspierać produkcję testosteronu, poprawiać jakość nasienia i libido. Mechanizm działania opiera się na zwiększaniu poziomu ATP w jądrach oraz poprawie funkcjonowania układu podwzgórzowo-przysadkowego.
Cordyceps jest intensywnie badany pod kątem działania przeciwnowotworowego. Kordycepina – jego kluczowy związek aktywny – wpływa na cykl komórkowy, prowadząc do zatrzymania wzrostu komórek nowotworowych i aktywacji apoptozy. W badaniach in vitro i in vivo wykazano skuteczność przeciwko nowotworom prostaty, piersi, płuc i białaczce.
Jednocześnie Cordyceps działa jako silny antyoksydant, chroniąc komórki przed stresem oksydacyjnym, co ma kluczowe znaczenie dla profilaktyki chorób cywilizacyjnych i procesów starzenia.
Cordyceps militaris uważany jest za bezpieczny – nie wykazuje toksyczności nawet w wysokich dawkach. Zazwyczaj stosuje się od 1 do 2 gramów dziennie ekstraktu standaryzowanego na zawartość kordycepiny lub polisacharydów. W przypadku osób aktywnych fizycznie lub rekonwalescentów dawka może być wyższa – warto jednak skonsultować się z lekarzem lub fitoterapeutą.
Soplówka jeżowata (Hericium erinaceus), znana również jako Lion’s Mane, to charakterystyczny grzyb przypominający białe, zwisające koralowce. Od wieków ceniona w medycynie chińskiej i japońskiej, dziś przyciąga uwagę neurologów i biohakerów na całym świecie. Głównym obszarem jej działania jest układ nerwowy – zarówno centralny, jak i obwodowy. To właśnie jej unikalna zdolność do stymulowania neuroplastyczności sprawia, że stała się przedmiotem intensywnych badań klinicznych.
Stymulacja NGF – wsparcie dla neuronów
Soplówka jeżowata zawiera związki bioaktywne, takie jak hericenony (obecne w owocniku) i erinacyny (w micelium), które stymulują produkcję czynnika wzrostu nerwów (NGF – Nerve Growth Factor). NGF to neurotrofina odpowiedzialna za:
Zdolność soplówki do podnoszenia poziomu NGF w mózgu została potwierdzona w modelach zwierzęcych i in vitro. Co istotne, jej związki mogą przekraczać barierę krew–mózg, co czyni ją wyjątkowym narzędziem wspierającym funkcjonowanie ośrodkowego układu nerwowego.
W badaniu opublikowanym w Phytotherapy Research (Mori et al., 2009), 30 uczestników z łagodnymi zaburzeniami poznawczymi przez 16 tygodni przyjmowało 3 g ekstraktu z soplówki dziennie. Wyniki? Znacząca poprawa w zakresie pamięci krótkotrwałej i zdolności uczenia się, która cofała się po zaprzestaniu suplementacji. To sugeruje, że działanie Lion’s Mane jest skuteczne, ale wymaga ciągłej podaży substancji aktywnych.
Erinacyny mogą również wspierać procesy regeneracyjne w układzie nerwowym poza mózgiem – np. przy uszkodzeniach nerwów obwodowych. Eksperymenty przeprowadzone na zwierzętach wykazały przyspieszoną regenerację po przecięciu nerwów oraz redukcję stanów zapalnych. To może mieć znaczenie w leczeniu neuropatii cukrzycowej, uszkodzeń pooperacyjnych lub przewlekłego bólu neuropatycznego.
Wstępne badania sugerują, że Lion’s Mane może mieć zastosowanie we wspomaganiu terapii:
Choć większość danych pochodzi z badań przedklinicznych, trend ten znajduje odzwierciedlenie w rosnącej liczbie suplementów diety zawierających Lion’s Mane jako składnik wspierający koncentrację, pamięć, a nawet nastrój.
Ciekawostką jest potencjalny wpływ soplówki na redukcję objawów depresji i lęku. W badaniu z udziałem kobiet w średnim wieku (Nagano et al., 2010), stosowanie Lion’s Mane przez cztery tygodnie zmniejszyło poziom lęku i drażliwości, co autorzy przypisują poprawie funkcji neuroprzekaźników oraz redukcji stanu zapalnego.
Reishi, znany w języku chińskim jako „lingzhi”, to jeden z najstarszych i najlepiej przebadanych grzybów leczniczych. W tradycyjnej medycynie azjatyckiej uważany jest za „eliksir nieśmiertelności” i symbol długowieczności. Biologicznie, to grzyb z rodzaju Ganoderma, a jego najbardziej znanym gatunkiem jest Ganoderma lucidum. Rośnie głównie na obumarłych drzewach liściastych, ma charakterystyczną, lakierowaną powierzchnię i gorzki smak – co wiąże się z wysoką zawartością triterpenoidów.
Reishi uznawany jest za adaptogen, czyli substancję pomagającą organizmowi dostosować się do stresu – zarówno fizycznego, jak i psychicznego. Oddziałuje na oś podwzgórze–przysadka–nadnercza (HPA), która reguluje reakcję organizmu na stres, sen, energię i odporność. Dzięki temu Reishi wspomaga równowagę neurohormonalną, przeciwdziałając wyczerpaniu nadnerczy i poprawiając adaptację do stresujących sytuacji.
Reishi zawiera liczne polisacharydy, szczególnie β-glukany, które wpływają na aktywację makrofagów, limfocytów T i komórek NK (natural killers). Działa immunomodulująco, czyli nie tylko stymuluje odporność, ale też może ją „wyciszać” w przypadku nadreaktywności (np. w chorobach autoimmunologicznych). Suplementy na odporność zawierające Reishi lub cordyceps są dobrym wyborem w okresie jesienno-zimowym.
Badania kliniczne sugerują, że ekstrakty z Reishi mogą zwiększać produkcję przeciwciał, poprawiać odporność komórkową i zwiększać odpowiedź immunologiczną na infekcje wirusowe (np. grypa, opryszczka) oraz wspomagać organizm w rekonwalescencji po chorobie.
Reishi jest szeroko badany pod kątem wspierania terapii nowotworowych. Choć sam grzyb nie jest „lekiem na raka”, to liczne badania wskazują na jego potencjał wspierający:
Przykład? W randomizowanym badaniu klinicznym u pacjentów z rakiem płuc stosujących Reishi przez 12 tygodni zauważono wzrost liczby limfocytów CD56+ (komórki NK) oraz poprawę jakości życia (Gao et al., 2003).
Tradycyjnie Reishi stosowano jako środek wspierający sen. Obecne badania potwierdzają, że zawarte w nim triterpenoidy i peptydy wpływają na receptory GABA, wspomagając relaksację, skracając czas potrzebny do zaśnięcia oraz poprawiając fazę snu głębokiego (NREM). Reishi nie działa usypiająco jak leki nasenne – raczej pomaga naturalnie regulować rytm dobowy.
Reishi może wspierać układ sercowo-naczyniowy przez:
Związki bioaktywne zawarte w Reishi (np. ganoderol A, ganodermanontriol) wykazują działanie antyoksydacyjne i przeciwzapalne, które wspiera zdrowie serca i naczyń, jeżeli szukasz mieszanek wspierających ten obszar to odwiedź stronę:
https://www.herbyourself.pl/collections/naturalne-suplementy-na-uklad-krazenia
Reishi wpływa także na układ nerwowy – pomaga stabilizować nastrój, zmniejszać objawy przewlekłego stresu i łagodzić napięcie psychiczne. W badaniu przeprowadzonym w 2011 roku (Kohguchi et al.), suplementacja Reishi przez 8 tygodni obniżyła objawy lęku i zmęczenia u osób z syndromem przewlekłego zmęczenia.
Cordyceps, Lion’s Mane i Reishi to nie tylko elementy azjatyckiej tradycji, ale również nowoczesne narzędzia wspierania zdrowia oparte na danych naukowych. Działają na różnych poziomach – od mitochondriów i neuronów po układ odpornościowy i hormonalny. To właśnie ta holistyczna synergia sprawia, że grzyby medyczne zyskały miano adaptogenów XXI wieku.
Ich stosowanie to nie moda, lecz powrót do inteligentnej profilaktyki, która łączy wiedzę tradycyjną z nowoczesną nauką. I choć nie są „lekiem na wszystko”, mogą stać się fundamentem bardziej świadomego podejścia do energii, nastroju i odporności.
Zastrzeżenie:
Żadna treść na tej stronie, niezależnie od daty, nie powinna być nigdy używana jako substytut bezpośredniej porady medycznej od lekarza lub innego wykwalifikowanego klinicysty.”
Źródło:
Cheng C, Zhang S, Chen C, et al. Cordycepin combined with antioxidant effects improves fatigue caused by excessive exercise. Sci Rep. 2025;15(1):8141. Published 2025 Mar 9. doi:10.1038/s41598-025-92790-3
Mori K, Inatomi S, Ouchi K, Azumi Y, Tuchida T. Improving effects of the mushroom Yamabushitake (Hericium erinaceus) on mild cognitive impairment: a double-blind placebo-controlled clinical trial. Phytother Res. 2009;23(3):367-372. doi:10.1002/ptr.2634
Wasser SP. Current findings, future trends, and unsolved problems in studies of medicinal mushrooms. Appl Microbiol Biotechnol. 2011;89(5):1323-1332. doi:10.1007/s00253-010-3067-4
Sanodiya BS, Thakur GS, Baghel RK, Prasad GB, Bisen PS. Ganoderma lucidum: a potent pharmacological macrofungus. Curr Pharm Biotechnol. 2009;10(8):717-742. doi:10.2174/138920109789978757
Liu Y, Wang J, Wang W, Zhang H, Zhang X, Han C. The Chemical Constituents and Pharmacological Actions of Cordyceps sinensis. Evid Based Complement Alternat Med. 2015;2015:575063. doi:10.1155/2015/575063
Kushairi N, Phan CW, Sabaratnam V, David P, Naidu M. Lion’s Mane Mushroom, Hericium erinaceus (Bull.: Fr.) Pers. Suppresses H2O2-Induced Oxidative Damage and LPS-Induced Inflammation in HT22 Hippocampal Neurons and BV2 Microglia. Antioxidants (Basel). 2019;8(8):261. Published 2019 Aug 1. doi:10.3390/antiox8080261
