Artykuł sponsorowany
Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść artykułu i osobiste poglądy autora.
Endodoncja, czyli leczenie kanałowe, obejmuje i dotyczy głównie chorób miazgi zęba, jak i zapalenia tkanek okołowierzchołkowych. Uznaje się, że endodoncja należy do najtrudniejszych metod leczenia w stomatologii zachowawczej. Wiele osób do tej pory ma złe skojarzenia dotyczące leczenia kanałowego, które zazwyczaj kojarzyć może się z dyskomfortem i bólem. Dzięki rozwojowi stomatologii nieprzyjemne doznania zostały znacznie złagodzone. Na czym polega leczenie kanałowe i jak przebiega?
Dzięki postępowi, który przez lata dokonał się w zakresie stomatologii i endodoncji, oraz znieczuleniu podawanym pacjentom (leczenie kanałowe najczęściej prowadzone jest w znieczuleniu miejscowym), na takowe rodzaje zabiegów, spojrzeć możemy zupełnie inaczej.
Leczenie kanałowe wykonuje się po to, aby zachować chory ząb w jamie ustnej i nie usuwać go. Ząb, który leczony jest kanałowo, pomimo że jest martwy, może pozostać na swoim miejscu jeszcze długie lata bez komplikacji, spełniając przy tym wszelkie swoje funkcje.
Warto wiedzieć, że dla osób, które objęte są ubezpieczeniem zdrowotnym, Narodowy Fundusz Zdrowia refunduje leczenie kanałowe dla zębów przednich. Do tych zaliczają się siekacze, oraz kły. Natomiast leczenie kanałowe zębów trzonowych, należy do pełnopłatnych. W przypadku osób, które nie mają ukończonych 18 lat, przysługuje bezpłatne leczenie zębów, które obejmuje nie więcej niż trzy kanały.
Jest ono przeprowadzane koniecznie wtedy, kiedy miazga zęba ulega nieodwracalnemu zapaleniu (pulpopatii nieodwracalnej) z żywą miazgą zainfekowaną, lub miazgą, która uległa całkowitemu obumarciu, rozpadowi zgorzelinowemu, lub z wysiękiem ropnym, czy możliwymi ogniskami martwicy. Aby móc uchronić tkanki okołowierzchołkowe, jak i całego zęba, konieczne może być usunięcie zmienionej martwiczo, lub zapalniem miazgi korzeniowej i koronowej.
Dzięki dokładnemu oczyszczeniu zęba z patologicznie zmienionych tkanek okołowierzchołkowych, jak i wypłukaniu preparatami chemicznymi można pozbyć się jakichkolwiek bakterii.
Jeżeli wystąpią niepokojące objawy takie jak:
M.in. takie objawy mogą świadczyć o zapaleniu miazgi zębowej. Wymagana wówczas jest wizyta u stomatologa.
Na początku należy umówić się na konsultację i wykonać zdjęcie RTG. Na jego podstawie stomatolog określi, jakie kroki powinno się podejmować w następnej kolejności. Zaznaczyć należy, że leczenie endodontyczne jest całkowicie bezbolesne, gdyż wykonywane jest przy nim znieczulenie miejscowe. Ponadto stomatolog może założyć na chory ząb gumowy separator (jest to osłonka, znana też pod inną nazwą, jako koferdam). Separator zapobiega temu, aby ślina, która zawiera bakterie, nie dostała się do otwartego zęba.
Etapem kolejnym jest usunięcie próchnicy, jak i odsłonięcie kanałów, a konkretnie ich ujścia. Dzięki znieczuleniu można w szybki sposób oczyścić kanały z zainfekowanej miazgi. Dany zabieg przeprowadza się z pomocą mikroskopu endodontycznego. Dzięki niemu można zobaczyć w powiększeniu kanał na całej długości. Kolejno wykorzystuje się urządzenie zwane endometrem, aby sprawdzić głębokość kanałów korzeniowych. Wówczas kiedy kanały zostają udrożnione, a miazga jest zdrowa, przeprowadza się sterylizację wnętrza zęba. Jeżeli okaże się, że wnętrze zęba zostało zaatakowane przez bakterie, należy poddać go wyjałowieniu. Do procesu sterylizacji używa się najczęściej podchlorynu sodowego w stężeniu, które nie jest szkodliwie dla zdrowia.
Następny etap leczenia kanałowego polega na wypełnieniu kanałów. Procedura ta należy do bardzo trudnych, wymagających ogromnej precyzji. Otóż kanały należy dokładnie wypełnić, w taki sposób, aby były szczelne. Zapobiegnie to dostawaniu się bakterii do wnętrza zęba. W danym etapie wykorzystuje się specjalnie podgrzane wypełnienie. Stosunkowo popularnym jest gutaperka, czyli nierozpuszczalny materiał, który jest obojętny dla tkanek, a także charakteryzujący się dużą plastycznością. Dzięki posiadanym cechom materiał może idealnie dopasować się nawet do nieregularnych powierzchni. Aby jeszcze bardziej zwiększyć cechy gutaperki, podgrzewa się ją, by szczelniej wypełniła wnętrze zęba.
Leczenie endodontyczne zazwyczaj nie trwa długo, a jego efekty są trwałe. Jeżeli wybierzemy placówkę, wyposażoną we wszelkie urządzenia diagnostyczne (rentgen, itp.), dzięki czemu rozpoznanie źródła problemu będzie szybsze i dokładniejsze, czasami leczenie kanałowe będzie można wykonać nawet podczas jednej wizyty.
Nie wątpliwie dana forma leczenia wymaga wykorzystania specjalistycznego osprzętu. W skład wchodzić może:
i inne.
Dzięki wymienionym urządzeniom stomatolog może zajrzeć do wnętrza komory zęba, jak i jego kanałów. Poza tym, dzięki danym narzędziom, można dokładnie określić długość kanału. Konkretne zastosowanie osprzętu znajdziesz poniżej!
W omawianym celu stosuje się zgłębniki endodontyczne, oraz w odpowiednich przypadkach narzędzia ręczne, które nazywa się poszukiwaczami (finders). Zgłębniki endodontyczne charakteryzują się większą długością od standardowych zgłębników stomatologicznych. Dzięki temu wykorzystuje się je w przypadku trudnych do oszacowania za pomocą mikroskopu ujść kanałowych. Narzędzia ręczne, czyli poszukiwacze zazwyczaj zbudowane są podobnie jak standardowe narzędzia kanałowe. Pomimo tego są one cienkie i wytrzymałe, a co za tym idzie, pozwalają na odnalezienie i wstępne opracowanie ujść kanałowych.
W przypadku poszerzania ujść kanałowych stosuje się również wiertła typu Gates-Gildden, Pesso, oraz Largo. Wiertła te charakteryzują się dłuższym trzonkiem, który pozwala na szybsze poszerzenie ujść kanału, jak i uzyskaniu odpowiedniej widoczności i dostępu do dalszych części kanału.
W tym celu często używa się mazociągów. Są to specjalne narzędzia z ułożonymi spiralnie na trzonku ząbkami. Te są zwrócone w kierunku uchwytu, co za tym idzie, można za ich pomocą efektywnie usuwać miazgę korzeniową. Narzędzie to można zastąpić alternatywnym osprzętem, np. pilnikami.
Najczęściej w celu opracowywania kanałów stosuje się poszerzacze, jak i pilniki. Te pierwsze wykonane są z drutu skręconego, o przekroju trójkątnym. Pilniki zaś charakteryzują się podobną budową do poszerzaczy, z tą różnicą, że posiadają gęstszy skręt. Powoduje to, że poszerzacze lepiej sprawdzają się podczas wykonywania obrotowych ruchów, zaś pilniki są lepszym rozwiązaniem podczas ruchów – piłowana.
Osprzęt, który wykorzystuje się najczęściej do wypełniania kanałów metodą kondensacji gutaperki to rozpychacze i upychacze. Te pierwsze charakteryzują się ostrym zakończeniem i służą do kondensacji bocznej gutaperki. Upychacze zaś, są na płasko ścięte i używa się ich w kondensacji pionowej.
Wymienione narzędzia to te najbardziej podstawowe, jednak bez problemu znaleźć można ich rozmaite warianty i rodzaje. Omawiane narzędzia są dobierane indywidualnie przez lekarza dentystę.
Niekiedy leczenie endodontyczne wiąże się z zastąpieniem narzędzi ręcznych, maszynowymi. Osprzęt tego typu zazwyczaj wyposażony jest w mikrosilniki, charakteryzujące się niskimi obrotami, dzięki którym można wygodnie pracować, nawet w przypadku zakrzywionych kanałów. Same części robocze tychże narzędzi, bardzo często budową przypominają klasyczne ręczne odpowiedniki. Istnieją jednak rodzaje, które występują pod zupełnie innymi wariantami.
Leczenie Reendo jest niczym innym, jak powtórnym leczeniem kanałowym. Staje się ono konieczne w przypadku, kiedy ząb był już leczony kanałowo, najczęstszymi wskazaniami do jego przeprowadzenia są:
Okazuje się, że, pomimo iż jest to całkowicie bezpieczna forma leczenia stomatologicznego, to istnieje ryzyko wystąpienia powikłań. Przeczytasz o nich poniżej!
Do powikłań podczas leczenia endodontycznego zaliczać się mogą:
Poniżej przedstawimy szerszy opis niektórych powikłań. Warto zaznaczyć, że do jakichkolwiek powikłań dochodzi rzadko kiedy, jednak dobrze jest mieć na uwadze, że takie mogą wystąpić.
Jest to rzadkie powikłanie (jak większość) w leczeniu kanałowym. Może się ono jednak zdarzyć, a szczególnie podczas usuwania złamanego narzędzia z kanału, wtedy kiedy dane kanały posiadają skomplikowaną budowę. Perforacja powoduje, że zostaje wytworzone połączenie pomiędzy ozębną, czyli tkanką otaczającą i mocującą ząb w zębodole, a wnętrzem kanału. Efektem zainstniałej perforacji jest krwawienie, a kolejno pojawiający się stan zapalny.
Kiedy do perforacji dochodzi w początkowej fazie wykonywanego zabiegu, sytuacja jest niebezpieczna. Wówczas zanieczyszczona miazga wchodzi w kontakt z ozębną i może dojść nawet do zakażenia. Co za tym idzie, wyleczenie zęba będzie niemożliwe.
W przypadku kiedy przebicie ściany nastąpi w końcowych fazach zabiegu, kiedy kanał jest już oczyszczony, ryzyko problemów spada. Pomimo tego powodzenie leczenia również spada. Rokowania są jednak zależne od kilku czynników, np. od miejsca perforacji, czy czasu jej wykrycia przez lekarza. Zdarza się jednak, że pomimo wysiłków lekarza, zęba nie da się uratować i konieczne będzie jego usunięcie.
Kanał niedokładnie oczyszczony, jak i niewypełniony jest bardzo dużym zagrożeniem dla powodzenia całego procesu leczenia. Jest to kolejne powikłanie, które występuje bardzo rzadko, jednak nie można go pominąć. Czasami pomimo zastosowania mikroskopu, niektóre elementy kanałów zębowych nie są dobrze widoczne, głównie ze względu na ich zakrzywienia. Ponadto od każdego kanału wybiega wiele małych kanalików – opracowanie mechaniczne takowych niestety nie jest możliwe. Dentysta wtedy może zastosować preparaty odkażające o działaniu bakteriobójczym.
Wtedy, kiedy w kanałach pozostaną ewentualne fragmenty miazgi (nerwu zęba), bądź nie zostaną one wypełnione całkowicie – po zakończonym zabiegu może dojść do zakażenia. Wówczas stosuje się ponownie leczenie kanałowe, czyli wspominane wcześniej leczenie Reendo (reendodontyczne).
Leczenie kanałowe, jego przebieg jak i cena ustalane są indywidualnie. Wpływ na koszt, jak i czas leczenia ma stan uzębienia pacjenta, jak i liczba ewentualnych, leczonych kanałów. Wycenę można uzyskać umawiając się na wizytę w celu wykonania leczenia endodontycznego.
Oczywiście. Czasami jest to jedyna możliwa opcja na uratowanie chorego zęba. Ponadto, leczenie endodontyczne aktualnie jest tak dobrze rozwinięte, że pacjent nie odczuwa bólu.
Zawsze jednak leczenie kanałowe powinno być poprzedzone dokładnym wywiadem, jak i przeprowadzeniem czynności takich jak np. zrobienie zdjęcia RTG.
Endodoncja mikroskopowa jest szeroko rozwiniętą dziedziną stomatologii, której nie należy się bać. Cierpiąc z powodu bólu zęba, należy niezwłocznie udać się na wizytę kontrolną, aby sprawdzić, czy nie potrzebujemy zastosowania leczenia kanałowego. Takie, może być ostatnią szansą na uratowanie chorego zęba. Endodoncja mikroskopowa jest zatem świetną alternatywą dla popularnej ekstrakcji zęba!
Zdjęcia: materiał prasowy Klienta.
